Internationaal

Agro-ecologie en Agri-PV – Landbouw opnieuw doordacht

Terwijl de agro-ecologie steunt op natuurlijke kringlopen, biodiversiteit en sociale betrokkenheid, voegt Agri-PV (agrovoltaïsche systemen) een technologische dimensie toe: het combineert landbouwkundig gebruik met de opwekking van zonne-energie op hetzelfde oppervlak.

Agro-ecologie – landbouw opnieuw bekeken

Agro-ecologie is gebaseerd op tien kernprincipes die door de FAO zijn gedefinieerd – waaronder diversiteit, kennisuitwisseling, efficiënt gebruik van hulpbronnen, veerkracht, openheid en eerlijkheid.
Zij beschouwt landbouw als een levend systeem dat ecologische, economische en sociale aspecten met elkaar verbindt.
Agri-PV-systemen kunnen naadloos in dit concept worden geïntegreerd: ze maken een duurzame dubbelbenutting van het land mogelijk, waarbij boven de velden schone energie wordt geproduceerd, terwijl eronder gewassen blijven groeien of dieren grazen.
Dat creëert niet alleen ecologische, maar ook economische meerwaarde.

Onder de zonnepanelen ontstaat een nieuw microklimaat dat planten beschermt tegen hitte, hevige regen of vorst.
Tegelijkertijd neemt de behoefte aan water en meststoffen af, waardoor het gebruik van externe middelen wordt verminderd en de bodemvruchtbaarheid behouden blijft.
Door de verminderde zoninstraling vertraagt de bodemerosië, blijft het vocht langer in de grond en neemt de biologische activiteit toe.
Bovendien bieden de structuren van de zonnepanelen leefruimte voor insecten en kleine dieren, en bevorderen ze zo actief de biodiversiteit.
De PV-modules zorgen er niet alleen voor dat planten in de schaduw minder water nodig hebben, maar maken het ook mogelijk om regenwater via een goot aan het einde van de panelen op te vangen en op te slaan in ondergrondse bassins.

De veelzijdige voordelen van Agri-PV

Agri-PV kan ook een motor zijn voor plattelandsontwikkeling.
Ze biedt boeren nieuwe inkomstenbronnen, creëert banen op het snijvlak van landbouw en energieproductie, en versterkt regionale economische kringlopen.
In combinatie met agro-ecologische principes ontstaat een systeem dat niet alleen milieuvriendelijk, maar ook sociaal rechtvaardig is.
De opgewekte zonne-energie kan rechtstreeks bijdragen aan lokale waardeketens – bijvoorbeeld voor koeling, verwerking of transport van landbouwproducten – of worden ingevoed in het elektriciteitsnet en gebruikt in omliggende gemeenschappen.

Een meetbare bijdrage aan duurzaamheid

In de geest van de ESG-criteria levert Agri-PV een meetbare bijdrage aan ecologisch, sociaal en goed ondernemingsbestuur:
ze vermindert CO₂-uitstoot en beschermt de biodiversiteit, bevordert eerlijke werkgelegenheid en lokale betrokkenheid, en zorgt voor transparantie in het landgebruik.
Daarmee draagt ze rechtstreeks bij aan de Duurzame Ontwikkelingsdoelen (SDG’s) van de Verenigde Naties – van “Geen honger” (SDG 2) tot “Betaalbare en schone energie” (SDG 7) en “Leven op het land” (SDG 15).

Uitdagingen en concrete perspectieven

Natuurlijk zijn er uitdagingen: conflicten rond landgebruik, regelgevende obstakels en eerlijke toegang tot deze technologie moeten worden aangepakt, zodat Agri-PV geen voorrecht wordt van grote spelers.
Toch is het potentieel enorm.
De combinatie van hernieuwbare energie en ecologische landbouw kan uitgroeien tot een drijvende kracht voor een duurzame transitie.

Agri-PV staat dan ook niet in tegenstelling tot agro-ecologie – het is haar natuurlijke voortzetting.
Door ecologische principes te verbinden met technologische vooruitgang, ontstaan veerkrachtige, klimaatvriendelijke en economisch levensvatbare systemen.
Zo ontstaat een model dat voedselzekerheid versterkt, het klimaat beschermt en het platteland op lange termijn nieuw leven inblaast.

Foto: Adobe Stock